Upala pluća je bolest od koje može oboljeti svako, no češće obolijevaju osobe narušenog zdravlja uslijed različitih hroničnih bolesti i osobe starije životne dobi. Iako postoje sezonske varijacije s većom učestalošću upala pluća tokom zimskih mjeseci od upale pluća može se oboljeti tokom cijele godine. Upala pluća često se razvija nakon prehlade ili gripe, ali se može razviti i kao potpuno samostalna bolest.
Upala pluća- simptomi
Simptomi pneumonije mogu varirati od blagih do veoma teških zavisno o vrsti upale pluća, uzroku, dobi i zdravstvenom stanju.
Najčešći simptomi upala pluća su:
- kašalj
- povišena tjelesna temperatura
- jeza
- drhtavica
- otežano disanje
- bol u prsima
Kašalj je produktivan kod starije djece i odraslih, a suh kod novorođenčadi, male djece i starijih osoba.
Upala pluća – vrste
Bakterijska pneumonija često se razvija nakon infekcije gornjih disajnih puteva. Obično počinje naglo sa jezom i drhtavicom, produktivnim kašljem s gnojnim iskašljajem i otežanim disanjem.
Virusne upale pluća razvijaju se postupno sa simptomima sličnim gripi: povišenom tjelesnom temperaturom, suhim i podražajnim kašljem i opštim simptomima poput glavobolje, bolova u mišićima i zglobovima, opštom slabošću i umorom. Česti simptomi su i bolovi u prsima, posebno kod kašlja i dubokog disanja, glavobolja, gubitak apetita, pretjerano znojenje, opšta slabost i zbunjenost posebno kod starijih osoba.
Upala pluća – faktori rizika
Od upale pluća može oboljeti bilo ko, no neke su osobe pod povećanim rizikom obolijevanja.
Rizični faktori koji povećavaju rizik obolijevanja
- pušenje
- nedavna virusna infekcija disajnih putova (prehlada, gripa, laringitis i druge)
- teške neurološke bolesti (Parkinsonova bolest, moždani udar, demencija i druge)
- hronične plućne bolesti (astma, KOPB, cistična fibroza, bronhiektazije i druge)
- cerebralna paraliza
- hronične srčane, bubrežne, jetrene bolest, šećerna bolest i druge
- smještaj u stacionaru ili u domovima penzionera
- nedavni hirurški zahvati ili traume
- stanja oslabljenog imunog sistema
Upala pluća – liječenje
Liječenje upala pluća zavisiod uzroka, težini bolesti, zdravstvenom stanju i dobi oboljele osobe. Većina zdravih osoba oporavi se unutar jedane do tri sedmice, većinom se liječenje provodi ambulantno i ne zahtijeva bolničko liječenje posebno kod mlađih zdravih osoba s blagom i srednje teškom kliničkom slikom.
Bakterijske upale pluća liječe se antibioticima, dok se određene vrste virusnih upala pluća liječe antivirusnim lijekovima.
Uz specifično etiološko liječenje upale pluća za brzi i potpuni oporavak preporučuje se povećan unos tekućine i odmor. Za ublažavanje kašlja propisuju se lijekovi koji potiču iskašljavanje kod produktivnog kašlja, te lijekovi za smirivanje kašlja kod suhog nadražajnog kašlja. Acetilsalicilna kiselina kod odraslih, te paracetamol i/ili ibuprofen kod djece služe za ublažavanje simptoma poput povišene tjelesne temperature i bolova u mišićima.
Insomnija ili nesanica – poremećaj spavanja
Upala pluća – prevencija
Neki se oblici pneumonija mogu spriječiti vakcinisanjem.Osobe starije životne dobi kao i visokorizični bolesnici vakcinišu se svake jeseni protiv gripe.
Osim vakcinisanja upala pluća može se spriječiti i redovnim i higijenskim pranjem ruku, nakon brisanja nosa, nakon upotrebe toaleta, prije pripreme i konzumiranja hrane, prestankom pušenja jer pušenje povećava rizik od upale pluća i zdravom ishranom i redovnom tjelesnom aktivnosti.
Pratite nas na društvenim mrežama